هل سبز دانه دارای مزیت‌های فراوانی می‌باشد که از آن جمله می‌توان به حفاظت از دستگاه گوارش، کنترل کلسترول خون، پیشگیری از سرطان، تسکین مشکلات گوارشی، پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی، بهبود گردش خون، تسکین درد دندان، پیشگیری از عفونت‌های دستگاه ادراری مانند بیماری‌های مثانه، نایسریا گونوره‌آ، انزال زودرس، درمان ناتوانی‌های جنسی و اختلال نعوظ نام برد.
هل سبز دانه چیست؟
هل سبز دانه، ادویه‌ای است به شکل غلاف‌های کوچک که دانه‌های سیاه‌رنگی داخل آن قرار دارد. این ادویه دارای طعمی شیرین و معطر است و به همین دلیل اغلب در دسرها، نوشیدنی‌های معطر و چای از آن استفاده می‌شود. از هل سبز دانه به‌عنوان ملکه‌ی ادویه‌جات یاد می‌شود. هل سبز دانه بعد از زعفران و وانیل در رتبه‌ی سوم گران‌ترین ادویه‌جات جهان قرار دارد.
کشت هل سبز دانه از هند، نپال و بوتان آغاز شد. در هندوستان هنوز هم از هل به‌عنوان دارو استفاده می‌شود و یکی از اصول آیورودا بشمار می‌آید. علاوه بر این در طب سنتی چین از هل سبز دانه برای درمان عفونت‌های دندان، مشکلات گلو، احتقان ریه‌ها، التهاب پلک‌ها، اختلالات دستگاه گوارش، سنگ‌های صفراوی و… استفاده می‌شود.
ارزش غذایی هل سبز دانه
با توجه به آمارهای پایگاه داده‌ی ملی مواد مغذی آمریکا (USDA)، هل سبز دانه منبعی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی و مغذی همچون پتاسیم، کلسیم، منیزیم، فسفر، ویتامین C، کربوهیدرات، پروتئین و فیبر رژیمی می‌باشد. در ادامه میزان مواد مغذی و معدنی موجود در ۱۰۰ گرم هل سبز دانه آمده است:
- کالری: ۳۱۱
- آب: ۲۸/۸
- پروتئین: ۷۶/۱۰ گرم
- چربی: ۷/۶ گرم
- کربوهیدرات: ۴۷/۶۸ گرم
- فیبر: ۲۸ گرم
- کلسیم: ۳۸۳ میلی‌گرم
- آهن: ۹۷/۱۳ میلی‌گرم
- منیزیم: ۲۲۹ میلی‌گرم
- فسفر: ۱۷۸ میلی‌گرم
- پتاسیم: ۱۱۱۹ میلی‌گرم
- سدیم: ۱۸ میلی‌گرم
- اندکی روی، ویتامین C، ویتامین B6، تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین
مزایای درمانی هل سبز دانه
- پیشگیری از سرطان کولورکتال
سرطان، به‌ویژه سرطان روده‌ی بزرگ یکی از علل اصلی مرگ در سراسر جهان می‌باشد. افزایش روزبه‌روز هزینه‌های درمان سرطان و عوارض جانبی استفاده از داروهای شیمیایی، پژوهشگران را به یافتن جایگزینی پایدار برای درمان سرطان تشویق کرد. بر اساس مطالعات منتشرشده‌ی دکتر Sengupta و همکارانش، در مجله‌ی آسیا اقیانوسیه‌ی پیشگیری از سرطان در سال ۲۰۰۷، مشخص شد که هل سبز دانه به میزان ۴۸ درصد در مقابله با سرطان روده‌ی بزرگ مؤثر می‌باشد.
- محافظت از قلب
مطالعات انجام‌شده در گروه فارماکولوژی و داروسازی دانشکده‌ی ”پادشاه سعودی“ در کشور عربستان، بیانگر این مطلب بود که تجویز هل سبز دانه به بیماران قلبی و عروقی، منجر به ضربان قلب پایین یا ریتم کنترل‌شده‌ی ضربان قلب می‌شود و از طرفی به کنترل فشارخون بالا کمک می‌کند. علاوه بر این یافته‌های آزمایشگاهی بخش فارموکولوژی و سم‌شناسی دانشکده‌ی علوم پزشکی هندوستان، بیانگر این مطلب بود که تزریق آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی هل سبز دانه به موش‌هایی که در رژیم غذایی خود با میزان بالایی چربی تغذیه می‌شدند، تأثیر قابل‌توجهی در کنترل و میزان کلسترول داشت.
- ضدافسردگی
اعتقاد عمومی بر این است که هل سبز دانه دارای خواص ضدافسردگی می‌باشد. از طرفی اسانس هل سبز دانه، یکی از موادی است که در آروماتراپی برای درمان افسردگی از آن استفاده می‌کنند علاوه بر این برای بهبود بیمارانی که از اختلالات معدوی و ریوی رنج می‌برند از هل سبز دانه استفاده می‌شود.
- پیشگیری از بیماری‌های گوارشی
در طب سنتی چین یعنی آیورودا، از هل سبز دانه به‌عنوان راه‌حلی برای مشکلات گوارشی استفاده‌شده است. به‌علاوه از عصاره‌ی هل سبز دانه برای کنترل اختلالاتی مانند اسیدیته، و مشکلات معده مفید است. بر اساس تحقیقات انجام‌شده توسط دکتر جمال خان و همکارانش در گروه شیمی دانشگاه Jamia Hamdard در دهلی نو، مشخص شد که روغن فرار استخراج‌شده از هل سبز دانه دارای اثرات مثبتی بر اختلالات گوارش می‌باشد.
- خواص ضد میکروبی
هزاران سال است که از هل سبز دانه برای خواص ضد میکروبی آن استفاده‌شده و علم پزشکی مدرن نیز این نتایج را ثابت کرده است. پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام‌گرفته، حاوی این مطلبند که روغن فرار هل سبز دانه، قادر است که گسترش برخی از میکروب‌های خطرناکی که بطور مرتب باعث مسمومیت‌های غذایی می‌شود را مهار کند.
- خواص ضد اسپاسم
در طب آیورودا از هل سبز دانه برای درمان اسپاسم عضلات و درد مفاصل استفاده می‌شود. اسپاسم عضلانی، بیماری مزمنی است که غالباً افراد مسن به آن مبتلا می‌شوند و دلیل آن، انقباض ناگهانی عضلات می‌باشد که با درد شدیدی همراه است. تحقیقات آزمایشگاهی بر روی حیوانات نشان داده است که هل سبز دانه در بهبود اسپاسم عضلانی، تأثیری مثبت دارد اما در مورد انسان هنوز تحقیقات جامعی انجام نگرفته است.
- دندان‌پزشکی
پزشکان سنتی چین در آئورودا، برای کاهش مشکلات دندان از هل سبز دانه استفاده می‌کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها با عفونت مقابله می‌کنند ولی عوارض جانبی فراوانی دارند که از آن جمله می‌توان به مهار باکتری‌های پروبیوتیک (که برای روده مفید هستند)، اشاره کرد. مطالعه‌ای که در بخش ُEntomology and Parasitology دانشگاه کالیفرنیا انجام شد، خواص ضد باکتریایی هل سبز دانه را تأیید کرد.
- ضد آسم
از هل سبز دانه می‌توان برای درمان مبتلایان به آسم و سایر مسائل تنفسی، استفاده کرد. یک پژوهش علمی نشان داد که هل سبز دانه‌ی خام، می‌تواند لوله‌های تنفسی حیوانات آزمایشگاهی را باز کند. مطالعات انسانی در این زمینه هنوز در مرحله‌ی مقدماتی می‌باشد و باید آزمایش‌های بیشتری برای اثبات تأثیر هل سبز دانه بر آسم انجام گیرد.
- سم‌زدایی
فرآیند متابولیک در بدن، باعث آزاد شدن سموم و رادیکال‌های آزادشده و انباشتگی این سموم باعث بروز مشکلات فراوانی همچون سرطان و پیری زودرس می‌شود. ترکیبات بیوشیمیایی موجود در هل سبز دانه اثرات ضد سمی دارند. علاوه بر این مطالعه‌ای که توسط Das et al انجام شد، نشان داد که هل سبز دانه تأثیر مثبتی بر مهار سلول‌های سرطانی دارد.
- بهبود گردش خون
در طب سنتی آروماتراپی از هل سبز دانه در بهبود بخشیدن به گردش خون ریه‌ها استفاده می‌شود و بر همین اساس از آن در درمان علائم آسم و برونشیت بهره می‌برند. پژوهشی علمی که در دانشگاه نیوته هندوستان انجام شد، بیانگر این مطلب بود که هل سبز دانه در بهبود گردش خون گروهی از افراد مبتلا به استرس مفید است.
- درمان تهوع و گلودرد
هل سبز دانه محرکی مؤثر است که از آن برای جلوگیری از احساس تهوع و استفراغ استفاده می‌شود. علاوه بر این استفاده از دمنوش هل و دارچین قبل از صبحانه، می‌تواند موجب کاهش درد گلو شود.
- خواص دیگر
استفاده‌های درمانی دیگری نیز از هل سبز دانه می‌شود که در زیر برخی از آن‌ها را ذکر می‌کنیم:
-
- درمان ناتوانی‌های جنسی و همچنین انزال زودرس
-
- درمان بیماری‌های دستگاه ادراری همچون سیستیت و گونوره‌آ
-
- درمان سکسکه با استفاده از دمنوش هل سبز
- رفع بوی بد دهان
